Klokkijken is niet het favoriete onderdeel bij kinderen op de basisschool. Dat is ook best voor te stellen, want de tijden benoemen en een analoge klok onder de knie krijgen lijkt op het leren van een nieuwe taal. Wanneer zou een kind echt moeten kunnen klokkijken? En hoe kun je daarbij als ouder helpen?
“In groep 3 en 4 leren kinderen halve uren en kwartieren onder de knie te krijgen, in groep 5 en 6 alles wat daartussen zit, en in groep 8 zou een kind een analoge en digitale klok goed moeten kunnen lezen, en daarmee kunnen rekenen. Sommige kinderen gaan niet zo makkelijk mee in deze leerlijn, wat met verschillende dingen te maken kan hebben”, zegt Marije Turel, kindercoach en voormalig lerares in het basisonderwijs.
Voordat kinderen beginnen met klokkijken op de basisschool, is het ook van belang dat ze een gevoel van tijdsbesef ontwikkelen. Daar kun je je kind als ouder op vroege leeftijd al mee helpen, door bijvoorbeeld vaak te benoemen hoeveel minuten iets nog duurt en het over begrippen als morgen, vandaag en gisteren te hebben.
Volgens Gerard Bel, onderwijsadviseur bij Wij-leren.nl, is dat handig voor je kind. “Dan zou een kind in groep 2 al een idee kunnen hebben van wat tien minuten zijn. Vanaf een jaar of vijf zijn ze dan in staat om te beginnen met het leren klokkijken. Rond tien of elf jaar kan een kind meestal vlot klokkijken en rekenen met tijden.”
Klokkijken in het gezinsleven
Volgens Bel wordt klokkijken vaak als lastig ervaren door kinderen op de basisschool. Met name analoog klokkijken is een uitdaging, door het ingewikkelde taalgebruik dat erbij komt kijken.
“Daarnaast vind je nog in weinig huizen een duidelijke analoge klok. Een digitale klok hebben ze veel sneller onder de knie. Ouders zeggen ook nog te vaak de tijd voor als kinderen vragen hoe laat het is, in plaats van dat ze hun kind zelf uitdagen de klok te lezen”, voegt Turel toe.
Vraagt je kind hoe laat het is, dan is het de moeite waard om je kind het zelf te laten uitzoeken. Is het 14.55 uur en antwoordt een kind in groep 4 met “bijna 3 uur”, dan is dat helemaal prima en hebben ze toch mooi geoefend, vindt Turel.
Zorg voor analoge klokken in huis
Bel ziet dat kinderen die opgroeien in een omgeving waar een rijke woordenschat wordt gebruikt het makkelijker hebben met leren klokkijken.
Het is ook een goed idee om wat analoge klokken aan te schaffen voor thuis, zegt Turel. Bel: “Zorg er wel voor dat het klokken zijn mét cijfers, en met een duidelijke kleine en grote wijzer. Analoog leren klokkijken is moeilijker dan digitaal, maar het laat op een fijne manier zien hoe snel de tijd verstrijkt.”
Je moet als ouder wel uitkijken dat je het klokkijken niet als iets aparts behandelt. “Met je kind gaan zitten om specifiek het klokkijken te leren is niet zo effectief. In het dagelijks leven heb je veel betere mogelijkheden om het klokkijken te integreren bij je kind. Je kind leert het best als het veel in aanraking komt met tijden en kloktijden”, zegt Bel.
Beelddenken, dyslexie en dyscalculie
Kinderen die vaak in beeld denken kunnen het extra lastig hebben, zegt Turel. “Zij hebben een voorkeur alles op een visuele manier te leren, maar ze zijn vaak ook erg gevoelig en druk in hun hoofd, en hebben oog voor details. Het wordt niet gezien als een aparte stoornis, maar beelddenken heeft wel veel overlap met hoogbegaafdheid, ADHD en hooggevoeligheid.”
“Beelddenkers die moeite hebben met klokkijken, heb ik in mijn praktijk vaak binnen een uur alle stappen geleerd. Voor deze groep is het nodig eerst het grote plaatje te zien. Eerst leg ik dus de hele klok uit, ook de moeilijke gedeeltes zoals de tijden met ‘vijf voor half’. Het is van belang daarna alles in te delen in kwartier-‘hokken’. Met behulp van dergelijke stapjes kunnen ze vrij snel de tijd zeggen”, zegt Turel.
Dyslexie en dyscalculie kunnen het ook lastiger maken het kloklezen onder de knie te krijgen. “Bij die twee stoornissen hebben kinderen moeite met het automatiseren van begrippen”, vertelt Bel. “Dyslectici hebben bovendien vaker moeite met het leren van de analoge klok.”
Artikel op nu.nl door Maartje Scheffer